فارسي پايه ي اوّل متوسطه برپايه ي تازهترين دست آوردهاي آموزشي در زمينهي آموزش زبان،تدوين وسازماندهي تلفيقي اين كتاب ،به شرح زير است.
_اين كتاب دردوبخش(مهارت هاي خوانداري ، مهارت هاي نوشتاري) به آموزش وتقويت مهارت هاي زباني وادبي مي پردازدوباكتاب هاي فارسي دوره ي ابتدايي،از ديد برنامه ريزي و سازماندهي محتوايي پيوستگي دارد.
_دربخش مهارت هاي خوانداري لازم است به ويژگيهاي گفتاري و آوايي زبان فارسي همچون لحن،تكيه،آهنگ وديگرخُرده مهارت ها به طورمناسب ،توجه شود.
_ در بخش مهارت هاي نوشتاري، فعاليت ها به گونه اي طراحي وسازماندهي شده اندتا آموزش ويادگيري آموخته ها وكاربردصحيح آن ها به درستي محقق شود.توجه به اهداف آموزشي هريك ازتمرين ها،ضروري است.
_رويكرد آموزشي كتاب ،رويكرد فعاليت بنيادو مشاركتي است كه به يادگيري،عمق و گوارايي مي بخشد.
-توجه به نقش حواس بروني و بهره گيري از آن ها در رشد و بالندگي مهارت هاي زباني بسيار با اهميت است .
-در آموزش مهارت هاي خوانداري ،خُرده مهارت ها نقش تاثيرگذاري دارند و بر طربناكي فضاي كلاس و موضوع درس مي افزايند.
_فعاليت هاي نوشتاري ،تمرين براي تثبيت وتقويت محتواي خوانداري كتاب است.آموزش اين دوبخش ،پابه پاي هم صورت ميگيردتا مهارت هاي لازم هردوپهنه هماهنگ ومتناسب بايكديگرتقويت وپرورده شود.
_ درنكته هاي زباني وادبي،به طورجدي،به اندازه ومحدوده ي كتاب ،بايد بسندهكرد.كاربست آموزه ها از گسترش دامنه ي دانش ، ارجمند تر است.
_ازفعاليت هاي بخش كارگروهي"كه مربوط به قلمرو مهارتهاي گفتاري زبان است،تنها دوموردبه دلخواه ،ازسوي گروه هاي دانش آموزي ،پاسخ داده شودوازنوشتن دراين بخش ،خودداريگرددتافرصت پرورش توانايي سخن گويي وتقويت فن بيان ،فراهم آيد.
_"فصل ادبيات بومي"با درس هاي آزاد،فرصت بسيارمناسب براي مشاركت دانش آموزان عزيزودبيران گرامي درتأليف بخشي ازكتاب است.پيشنهادمي شودبراي توليدمحتوا ي درس آزاد به موضوع هاي متناسب باعنوان فصل، درقلمرو فرهنگ وادبيات بومي وآداب محلي ،نياز هاي ويژه ي نوجوانان وديگر ناگفته هاي كتاب ،توجه شود.
_همه ي فعاليت هاي نوشتاري بايد دردفترپاسخ داده شوند.انجام فعاليت هاي نوشتاري دركلاس به صورت گروهي به پرورش تفكر دانش آموزان، كمك مي كند.
_درس انشا باتكيه بررويكرد تلفيق همانند درس املا دربخش مهارت هاي نوشتاري طراحي شده است.يكي ازشگردهاي بسيارمؤثردرپرورش ذهن وتقويت توان نويسندگي ،بهره گيري ازضرب المثل است ،اين كاررادرقالب تمرين نوشتاري سازماندهي كرده ايم.
_نكته هاي زباني وادبي ،برگرفته ازمتن درس است وپيوستگي زيادي باساختارزباني درس دارد،آموزش اين نكات به درك وفهم متن ،كمك مي كند،بنابراين"متن محوري"دراين بخش ،ازاصول موردتاكيداست.
_روان خواني ها،شعرخواني هاوحكايات بايدباهدف پرورش مهارت هاي خوانداري ،ايجادنشاط وطراوت ذهني ، آشنايي با متون مختلف ومهم تراز همه،پرورش فرهنگ مطالعه وكتاب خواني و شكوفايي تفكر ،درساختار فارسي گنجانده شده اند.درپايان همه ي "روان خواني ها"بخش "درك ودريافت"با دوپرسش واگرا،تدوين شده است. اين پرسش ها براي تقويت سوادخواندن ،توانايي درك وفهم وپرورش روحيه ي نقدوتحليل متون ،تنظيم گرديده است.
_همه ي عناصرساختاري ومحتوايي كتاب فارسي ،بربنيان اصول علم برنامه ريزي درسي ،به صورت يك پارچه ودرهم تنيده سازماندهي شده است ،ازاين رو،آموزش اين كتاب ،مي بايد باهمه ي ساعات آموزشي اين برنامه ،به يك دبير،واگذارگرددوبرنامه ريزان محترم آموزشي مدارس نيز لازم است به اين اصل پاي بند باشند وازتفكيك ساعات آموزشي وموارد درسي (انشا ،فارسي واملا )وتقسيم آن ميان چنددبير ،به ويژه دبيران غير متخصص ،جدأ خوداري كنند.در سال هاي گذشته ،يكي از آسيبهاي جدي اين درس ،كمتوجهي به همين موضوع بوده است.
-شيوه ي ارزش يابي از اين برنامه ،همان است كه در سال هاي اخير به كار گرفته مي شد البته بر جنبه هاي كاربردي مهارت هاي زباني در هر دو پهنه ي مهارتي تاكيد بيش تري داريم.
ساختار كتاب هاي فارسي دورهي متوسطه ي يك
اين كتاب در دو پهنه ،علاوه برمهارت هاي خوانداري ،خوب ديدن و دقت در پديده ها،خوب گوش دادن ، درست سخن گفتن ، تفكر، نقد و تحليل، مهارت هاي نوشتاري را نيز مي پروراند.
1- ساختار بيروني :
*ستايش
- فصل اوّل: زيبايي آفرينش - فصل دوم: شكفتن -فصل سوم: اخلاق و زندگي
- فصل چهارم: نام ها و يادها
- فصل پنجم: اسلام وانقلاب اسلامي
- فصل ششم: ادبيات بومي
- فصل هفتم: ادبيّات جهان
* نيايش
2- ساختار دروني(محتوايي)
الف: مهارت هاي خوانداري
- متن درس –تصوير -خودارزيابي - دانشهاي زباني و ادبي - كارگروهي
1- درس ها به دو روش مستقيم و غيرمستقيم ارائه شد .
الف - مستقيم: ارائهي اطّلاعات از سوي داناي كل.
ب - غيرمستقيم : به كمك قالبهايي چون: داستان، خاطره، حسب حال و ...
2- فعّاليّت ها :
§خودارزيابي
پرسشهايي از متن درس در سه سطح « همگرا ، واگرا و بينابين » طرح شده است.
§دانش زباني و ادبي
دراين بخش ،واژه سازي ،نكات املايي ،دستوري ، نگارشي ،وموضوع هاي ادبي برآمده ازدل درس آموزش داده ميشود
§كارگروهي /كارگاه درس پژوهي
- مهارت شفاهي : مهارتهاي زباني مبتني بر دانشهاي زباني و ادبي
- نقد وتحليل: توانايي اظهارنظر دربارهي شخصيّتهاي يك داستان؛ كاربرد واژگان يك نوشته، زيباييهاي يك سخن، پيام هاي يك متن
فعّاليّت ويژه : قصّهگويي، كتابخواني، شعرخواني، نمايش، نقّالي، و قصّهسازی
ب- مهارت هاي نوشتاري
اين بخش درهردرس حدودأ شامل پنج تاهشت تمرين نوشتاري است.چينش اين فعاليت هاازساده به دشوارو از رونويسي به نگارش وانشا ( تمرين هاي املايي ،نگارشي،انشايي وتحليل محتوايي) تنظيم شده است.
-نوشتن :دراين بخش ، مهارت هاي نوشتاري زبان فارسي به شيوه هاي مختلف ازقبيل املا وانشا تمرين و تقويت مي شود. در هر درس مجموعهاي از فعّاليّتهاي نوشتاري، مبتني بر آموزشهاي بخش خواندن در نظر گرفته شده است.
توضيح:
الف- كتاب با ستايش، آغاز و به نيايش، ختم ميشود.
ب- كتاب 17 درس دارد
ب-پس ازهرفصل معمولأ يك شعر يا يك حكايت مناسب وهماهنگ با محتواي فصل آمده است.
ت- در هر فصل 2 يا 3 درس گنجانده شد ..
ث- متون نظم و نثر به طور متعادل و مناسب سازمان دهي شده است.
ج- در پيشاني هر فصل، جمله يا بيتي زيبا كه بيانگر محتواي فصل باشد،
آمد ه است .
چ- روانخوانيها درپايان هر فصل با پرسش های "درك ودريافت" همراه است تازمينه ي تقويت تفكر فراهم گردد.
ح- در اين كتاب يك فصل آزاد و تعدادي تمرين تكميل كردني، پيشبيني شده است.
گروه زبان وادب فارسي
دفتر تأليف كتاب هاي درسي
نظرات شما عزیزان: